.ترجمه و نوشتۀ پروین پژواک
کی میتوانست تصور کند که قانغوزک ها و پروانه ها طبیب جاپانی را به هدف زندگانی اش رهنما خواهد شد؟
تیتسو ناکامورا در طفولیت اشتیاق به جمع آوری حشرات در کوه های جزیرۀ کیشو* را داشت. او به این سرگرمی خویش در سالهای جوانی ادامه داد و حتی در سال نزده هفتادوهشت میلادی به شرق افغانستان سفر کرد تا برای خودش به اثبات برساند که حشرات در جاپان دارای عین تباری میباشند که حشرات در مناطق سرحدی افغانستان و پاکستان.
در آنجا ناکامورا بیشتر از حد موجودات ظریف مورد علاقۀ خویش به دریافت جهان نایل آمد. آوازه شد که طبیبی در منطقه است. مردمان بیمار و رو به مرگ مناطق سرحدی که در دامنۀ کوه های صعب العبور میزیستند از او خواستار توجه طبی شدند. ناکامورا متاسفانه نمیتوانست به آنها کمک کند. ادویۀ موجود نزد وی بسیار کمتر از حد نیاز مردم منطقه بود. “منحیث طبیب، برای من قابل تاسف بود،” ناکامورا گفت. “این برای مدت طولانی در خاطر من ماند.”
پس از برگشت به جاپان، ناکامورا به طور مکرر چهره مردمانی را که به آنها کمک نتوانسته بود، بخاطر می آورد. در سال نزده هشتادودو میلادی او چانس همرایی با هییت طبی صلح جاپان را به شهر سرحدی پشاور گرفت تا به تداوی بیماران مبتلا به جذام بپردازد. پس از آن ناکامورا به آنجا بار بار برگشت تا در اعمار شفاخانه هفتاد بستره در شهر پشاور و ساختن سه کلینیک سیار در داخل افغانستان کمک کند. این زمانی بود که افغانستان در اشغال لشکر سرخ اتحاد جماهیر شوروی بود و مردمان مهاجر افغان کمترین دسترسی را به خدمات صحی داشتند. سپس او کلینیک های صحی خویش را در ولایت شرقی افغانستان، ننگرهار گشود. این زمانی بود که خشکسالی منظقه را فرا گرفته بود. ناکامورا بزودی متوجه شد که خشکسالی بیشتر از امراض مردم را از بین میبرد. در میان بیماران او که از سوتغذی رنج میبردند، اسهال نسبت قحطی آب صحی رایج بود. پس او توجه خود را به سیستم آبیاری متمرکز ساخت. “طبیب بیماران خود را یک به یک تداوی میکند، ولی این تمام قریه را یاری میرساند، ” ناکامورا گفت. “من دوست دارم قریه ای را ببینم که به زندگی برگشتانده شده است.”
ناکامورا که به زبان پشتو به شکل سلیس آن مسلط شده بود و در میان مردم منطقه به کاکا مراد شهرت داشت، به بسیج اهالی قریه جات پرداخت تا به حفر چاه های عمیق بپردازند، ولی پس ازمدتی متوجه شد که این پاسخ مشکل بزرگ مردم نیست.
“قحطی و خشکسالی، ادویه طبی نمیتواند این دو پدیده را از بین ببرد،” ناکامورا در یکی از آخرین مصاحبه هایش با چنل تلویزیونی آن اچ کی* جاپان چنین گفت. “ما متوجه شدیم که نیاز داریم تا به عقب زمین های باریک طبابت برویم و با مردم کار کنیم تا آنها به مقدار کافی غذا و آب دسترسی داشته باشند.”
ناکامورا در سال دوهزار میلادی به افغانستان برگشت تا به اعمار کانالهای آب از منابع آبی موجود به زمین های بایر بپردازد. او پس از مواجه شدن با دشواری و بدست نیاوردن وسایل تخنیکی برای کندن زمین جهت ایجاد نخستین کانال، ناامید نگشت و برعکس از تجربۀ بومی مردم زادگاه خویش در جاپان برای کانال سازی در دوصد سال پیش الهام گرفت.
“در گذشته شما کامیون و جرثقیلهای امروزی را نداشتید. اهالی قریه جات باید با هم کار ساختمانی را با دست انجام میدادند. پس هیچ دلیلی وجود نداشت که چرا مردمان عصر حاضر نتوانند عین کار را انجام بدهند. این فکر به من الهام داد. اگر ما کوشش کنیم، ما آن را خواهیم توانست.”
در جریان شش سال، با نیروی کار مردمان خشکسالی کشیده، داکتر ناکامورا موفق به کشیدن کانال آبی به طول پانزده مایل گشت. او به کار و پیکار خویش ادامه داد هنگامیکه جنگسالاران همکار او کزویا ایتو* را ربودند و به قتل رسانیدند. گروه کاری او چهار کانال خوردتر را در چهار ولسوالی ولایت ننگرهار ساختند. ولسوالی خیوه با پارک شاداب و زیبای خود بخصوص نمونۀ عالی زحمات داکتر ناکامورا و مردم منطقه است.
صبح روز چهارشنبه چهارم دسامبر دوهزارونزده میلادی داکتر ناکامورا در شهر جلال آباد پایتخت ولایت ننگرهار مورد حملۀ افراد مسلح قرار گرفت. پنج همراه او جمع محترم مندوزی نگهبان او به قتل رسید و خود وی بشدت زخمی شد. او در شفاخانه ننگرهار تحت عملیۀ جراحی قرار گرفت و هنگام انتقال به میدان هوایی محلی جان سپرد.
بدینگونه تیتسو ناکامورا پسری که در سال نزده چهل و شش میلادی در جاپان به دنیای آمده بود و در آغازین سالهای سی سالگی خویش به شرق افغانستان دلبسته گشت، به سن هفتاد و سه سالگی در افغانستان که آن را بیشتر از زادگاه خویش دوست میداشت، چشم از جهان پوشید.
داکتر تیتسو ناکامورا در سال دوهزاروسه میلادی جایزۀ “روحیۀ عالی و رهبری دگرگون کننده در آسیا”* را دریافت کرده بود. او در ماه اکتوبر دوهزارونزده میلادی مفتخر به دریافت تابعیت افتخاری افغانستان شده بود. مراسم تشیع میت او از میدان هوایی افغانستان با مراسم ویژۀ گارد احترام همراه بوده، تابوت او با بیرق سه رنگ افغانستان پوشش یافته و رئیس جمهور دولت افغانستان خود تابوت را تا دروازۀ طیاره مشایعت کرد… ولی بزرگترین دستآورد داکتر تیتسو ناکامورا این است که اکنون قریب به یک میلیون انسان از کانالهای حفر شده به ابتکار او آب مینوشد و شصت هزار هکتار زمین خشک با آب آن کانالها آبیاری شده و قابل زرع گشته است. دستآورد بزرگتر از آن این است که انسانی از خانۀ مشترک ما کرۀ زمین در بخشی از زمین به اسم افغانستان که به بیگانه ستیزی نام دارد، با نیت پاک و کار صادقانه جای خود را در دل مردم آن دیار می یابد و یکی از آنها میشود، هم در زندگی هم در مرگ.
