حملات انتحاری یکی ازمهلک ترین وسیله ی کشتارافراد بی گناه و حامیان و مدیران آن ناقض حقوق بشراند ، سازمان ملل متحد برای جلوگیری از انتحار باید اقدام جدی نماید.

نویسنده: سلام الدین خان افغان

در طول تاریخ در جنگهای مختلف بشر برای مغلوب کردن طرف مخالف اش از هر وسیله و سلاح ممکن استفاده کرده است. با پیشرفت بشر، وسایل جنگی نیز تکامل یافته و پیچیده و مرگبار تر شده است. در سالهای آخیر سلاح های کشتار جمعی به میان آمد و تنایج مخرب آنرا نیز بشر در جنگ جهانی دوم  وسایر جنگها تجربه کردند. در کنار اسلحه های مدرن، حملات انتحاری نیز گاه گاهی در جنگها به عنوان یک سلاح کمکی مورد استفاده قرار گرفته است که امروز یک سلاح مورد علاقه گروههای تروریستی قرار گرفته و مشکلی جدی را برای افراد ملکی وبیگناه در افغانستان وسایر کشور ها به وجود آورده است. منع و جلوگیر ای این وسیله مهلک توجه بیشتر ملی و بین المللی لازم دارد.

حمله انتحاری چیست؟

حمله انتحاری ممکن است تعاریف زیادی ازدیگاه طرفدارن و مخالفان آن داشته باشد. ویب سایت بریتانیکا به طورخلاصه حمله انتحاری را چنین تعریف کرده است:  حمله انتحاری علمی می باشد که شخصی مواد منجره را انتقال داده و منفجرمی دهند تا خسارات، کشتار تاحد ممکن را در پروسه مورد نظرشان به باربیاورد. خصوصیت حیرت کننده حمله انتحاری این است که طبیعتا بدون تفکیک هرکسی را که درماحول انفجار قرار داشته باشد کشته و زخمی میکنند؛ افرادیکه بیشتر قربانی میشوند شهروندان غیر مشکوک و عادی می باشند( گرچه افراد سیاسی و نظامی مورد هدف می باشند).

اسلام و حمله انتحاری

دراسلام حمله انتحاری حرام دانسته شده و اسفاده آن مردود می باشد. طوریکه درنشست علمایی دینی افغانستان، پاکستان واندونزی درشهر بوگور اندنیزی در ۱۱ می ۲۰۱۸ برگزارشد اعلان کردند که “حملات انتحاری خلاف اصول اسلام است“. همچنان”(…) حمله انتحاری به غیرنظامیان خلاف اصول اسلام است“.   

ولی گروه های طالبان، داعش و سایر گروهای تروریستی حمله انتحاری را به اسلام ربط داده و برای اهداف شان مورد استفاده قرارمی دهند و ازاین عمل شان به افتخاریاد میکنند. گروه طالبان اغلب در رسانه افغانستان مورد انتقاد قرار گرفته و چنین توجیه میکنند: “حمله استشهادی” ازنظراسلام مجازاست و کسی که حمله انتحاری را برای از بین بردن یک کافرانجام می دهد” فدایی” است و به بهشت میرود. کسانی که دراثرحمله انتحاری کشته میشوند مشکلی نیست و آنها هم به بهشت میروند.

سابقه حملات انتحاری در دنیا

حملات انتحاری در جنگهای مختلف دنیا سابقه دارد که بین دوجبهه جنگ در بعضی اوقات مورد استفاده قرار گرفته است. به طور مثال در جنگ جهانی دوم خلبانان جاپانی حملات انتحاری را علیه کشتی های ایالات متحده انجام دادند. در سایر جنگ ها نیز از حلمه انتحاری برای جلوگیر از پیشرفت دشمن قرار می گرفته است؛ ولی افراد ملکی هرگز مورد حمله انتحاری قرار نمیگرفته است.

در سالهای آخیر با رُشد گروهای تندرو اسلامی، حمله انتحاری در تمام ساحات نظامی و غیر نظامی مانند مکاتب، دانشگاه، مساجد، شفاخانه و سایر اماکن عمومی توسط گروهای ترور ریستی استفاده شده است که باعث قتل زنان، مردان، اطفال و نوزدان شده است. علاوه براین، خسارات مالی زیادی را نیز به مردم وارد کرده است.

دولت های مختلف دنیا نیروی خاص نظامی داشته و دارند ولی نیروی انتحاری در قالب نیروهای نظامی شان ندارند.  این نیرو های خاص در قالب موازین جنگی عمل کرده و تلاش میکنند که افراد ملکی و بیگناه را مورد آسیب قرار ندهند. هدف حملات انتحاری در جنگها  بیشتر هدف نظامی داشته است، نه ملکی. طرف های درگیرهدف شان شکستن سنگر دشمن و یا  جلوگیری از پیشرفت دشمن شان بوده است.

بعد از به قدرت رسیدن دو باره طالبان، وزارت دفاع طالبان در قالب وزارت داخله افغانستان نیروی خاص انتحاری را تشکیل داده است و از تشکیل این نیرو به افتخار یاد میکنند. درتمام نمایش های نظامی قدرت این نیرو را به نمایش می گذارند. سراج الدین حقانی، سر پرست وزارت داخله گروه طالبان در نشستی که با خانواده های انتحار ی در هوتل کانتیننتال کابل دیدار کرده و در این نشست گفت که “قدردان قربانی مجاهدین و شهیدان انتحاری است و آنها قهرمانان اسلام و وطن هستند” (خبر گزاری جمهور).

در کنارنیروی انتحاری، گروه طالبان از ماینهای بوشکه ای دست ساز شان نیز به خوبی یاد میکنند که در مقابل نیروهای  بین المللی و دولت افغانستان در بیست سال گذشته استفاده میکردند. بمب های دست ساز “بشکه ای”  از مخریب ترین وسیله جنگی طالبان به حساب می آ مد. جدا از تخریبات نظامی، یکی از مرگبارترین ماینها علیه افراد ملکی بوده است که در اثر این ماین ها صد ها شهروند افغان جان شانرا از دست داده و معلول شده اند.  ولی امروز حکوکمت طالبان ازاین ماین های بوشکه ای مرگبار به عنوان سمبول پیروزی یاد میکنند و با افتخار آنرا به نمایش می گذارند. اندکی از کشتار افراد بیگناه که طی بیست سال گذشته انجام داده است یاد نمیکنند و از عمل نا بخشودنی شان مفتخر اند و خیلی هم از مردم  افغانستان طلب کاراند.

طالبان و رُشد فرهنگ انتحار درافغانستان

طوریکه یاد آور شدیم، با رُشد گروهای تروریستی در جهان، حملات انتحاری همچان رُشد داشته است. این مسئله خطری بزرگی را متوجه دنیا کرده است. امروز حکومت طالبان در قالب وزارت دفاع افغانسان نیروی انتحاری را تشکیل داده و از آن به افتخار یاد میکنند. طالبان تلاشی زیادی دارند تا این نیرو را قدرت بخشیده و جزء فرهنگ دینی و اجتماعی مردم افغانستان بسازند.  رشد فرهنگ انتحار نه تنها برای مردم افغانستان خطرناک است بلکه برای دیگر کشورها نیز خطرناک می باشد. طالبان و گروه داعش همواره مراکز صحی،  تحصیلی و دینی را مورد حمله انتحار قرار داند که صد ها شهرون بیگناه را قتل عام کردند. حمله  انتحاری اخیری که درمرکز آموزشی کاج در دست برچی کابل در منطقه هزاره و شیعه نشین صورت گرفت نزدیک ۶۰ نفر جوان کشته و ۱۲۰ نفر  دیگر زخمی برجا گذاشت. اکثراین قربانیان جوانان دارای سنین ۱۹ و ۲۰ بودند. خسارات وارده جانی و مالی این حمله برای خانواده ها جامعه قابل جبران نیست – کاملا یک جنایت علیه بشریت است. طالبان برای رُشد فرهنگ انتحار در شبکه های اجتماعی نیز تلاش زیادی می کنند و تا توجه بیشتری مردم را دراین پدیده خطرناک جلب کرده و آنرا جزء  ارزشهایی فرهنگی، اجتماعی و دینی مردم افغانستان بسازند.

طالبان به هیچ اصولی بشری و اسلامی احترام نکرده و با انجام حملات انتحاری مرتکب جنایت علیه بشریت شده است. تمام رفتارهای جنگی طالبان مخالف معاهدات بین المللی بوده  و همواره حقوق افراد ملکی را نقض کرده است. اکثر اعمال طالبان مغایر ارزشهای اعلامیه جهانی حقوق بشر و سایرکنوانسیون های بین المللی بوده است. حقوق شهروندان افغانستان را چه در ساحات جنگی و ملکی به شدت نقض کرده و دارند نقص میکنند.

قابل یاد آوری است که دولت پیشین افغانستان یکی ازامضاء کنند گان معاهدات و کنوانسیون مختلفی بود. از جمله کنوانسیون مهمات خوشه ای، معاهدهٔ منع ماین های زمنی و سایر قطعه نامه های سازمان ملل. حکومت های پیشین افغانستان برای محافظت از جان شهروندان افغان توجه کرده و برای محو ماین های زمینی با شرکای بین المللی اش تلاش زیادی کرده اند تا افغانستان بیشتر ازاین قربانی ماین و سایر مواد منفجره نباشد ؛ ولی طالبان خلاف ازرشهای حقوق بشری عمل کرده ومیکنند.

 خطر رُشد فرهنگ انتحار و اقدام لازم جهانی برای منع آن

طوریکه با مشاهده واضح میشود که رشد فرهنگ انتحاری درافغانستان رو به گسترش است و گروه طالبان با نمایش نیروهای انتحاری اش به مخالفین، مردم و کشورهای همسایه افغانستان با تحرکات نیروی انتحاری اش در سمت شمال در نزدیک مرز های تاجکستان و سایر  کشور های همسایه هشدار می دهد. درقدم دوم، گروهای دیگری تروریستی با پیروزی از گروه طالبان در افغانستان روی حملات انتحاری توجه خواهند کرد. مسئله رشد فرهنگ انتحاری درسطح ملی و بین المللی باید مورد توجه جدی قرار گرفته و جلو آن گرفته شود. گروه طالبان و سایر گروهای تروریستی تلاش دارند تا حملات انتحاری به باورهای دینی و مقدس تبدیل شده و به راحتی از آن برای نابودی مخالف شان استفاده نمایند.

نکته مهم این است که کسانیکه حملات انتحاری را انجام میدهند بیشتر افراد زیر سنین بیست و هجده سال می باشند. به اساس گزارش نهاد های امنیتی افغانستان، گروهای تروریستی بیشتر اطفال را برای حملات انتحاری جذب و مغزشویی کرده و وادار به اجرای حملات انتحاری می کنند.  
گزازشی  ۱۱ آگست ۲۰۱۱ سازمان نظارت حقوق بشر رشد استفاده اطفال در حملات انتحاری توسط طالبان را نشان می دهد که  چگونه اطفال در حملات انتحاری دخیل بوده اند.  در تاریخ ۲۷ ماه آگست ۲۰۱۱، یک پسر شانزده ساله در ولسوالی بهارک ولایت بدخشان که واسکت انتحاری به تن داشت زمانی که روانه مسجد بود تا در داخل مسجد خود را منفجر سازد دستگیر شد. علاوه براین، (۱)به تاریخ ۲۶ جون، یک دختر ۸ ساله در مرکز ولایت ارزگان بر اثر انفجار یک کیسه مواد منفجره که طالبان به او دستور داده بودند تا به یک پوسته پولیس حمل کند، کشته شد. (۲)در ۲۰ می، در ولایت نورستان، یک جلیقه انتحاری که به یک پسر ۱۲ ساله بسته شده بود، منفجر شد و چندین گروهی ضد دولتی به شمول خود طفل کشته شده. (۳) در اوایل ماه می، پنج کودک، همگی زیر ۱۳ سال، از ولایات لوگر و غزنی که گفته می شود به عنوان بمب گذاران انتحاری آموزش دیده بودند، توسط ریاست امنیت ملی دستگیر شدند. (۴) در  ۳ می، یک پسر ۱۴ ساله که گفته بود از سوی طالبان مجبور شده بود بمب انتقال دهد و در غیر این صورت دستش را قطع خواهند کرد، به نیروهای بین المللی در ولایت غزنی تسلیم شد. (۵) در اول ماه مه، یک پسر ۱۲ ساله خود را در بازاری در ولسوالی برمل در ولایت پکتیکا منفجر کرد که در نتیجه آن چهار غیرنظامی کشته و ۱۲ تن دیگر زخمی شدند. (۶)در ۱۳ اپریل، در ولایت کنر، یک واسکت انفجاری توسط یک پسر ۱۳ ساله منفجر شد، ۱۰ نفر از جمله ۵ شاگرد مکتب را کشت.

تخریب وآسیب رسانی تفکیک ناپذیرحمله انتحاری علیه افراد ملکی بسیارنگران کننده است. امروز طالبان نیروی انتحاری را در وزارت دفاع اش تشکیل داده و برای توسعه آن تلاش میکند. جامعه جهانی و سازمان ملل باید حمله انتحاری را به صفت یک وسیله کشتار جمعی شناخته و برای منع آن باید پورتوکل الحاقی را تحت کنوانسیونهای مهمات خوشه ای و یا معاهده منع ماین های زمینی تصویب نماید تا تلاش بین المللی برای جلو گیری از رشد حملات انتحاری صورت گیرد. همچنن حملات انتحاری را به مثابه جنایت جنگی علیه بشریت شناخت تا از گسترش و رشد این پدیده تروریستی در افغانستان و سایر کشورها جلو گیری به عمل آید. گروه طالبان وسایر گروهای تروریستی برای اجرای حملات انتحاری اطفال را آموزش داده تا حملات انتحاری را در صورت نیاز انجام دهند.  جامعه جهانی و سازمان ملل روی این مسئله باید توجه جدی نماید تا جلو رُشد فرهنگ انتحاری گرفته شود.