اشاره: “خشونت” کلمهیی است که سالهاست در افغانستان اعمال میشود و متاسفانه با حاکمیتِ طالبان به اوج خود رسیده است. تعداد زیادی از زنانِ معترض در افغانستان، تحتِ اسارت و خشونتهای روزافزونِ طالبان قرار دارند. رسانهی روزنه صلح گفتوگویی با خانم “مریم معروف آروین”، رهبر جنبش شنبههای ارغوانی و موسسهی تحکیم رفاه زنان و کودکان افغانستان، انجام داده است. خانم آروین با جمعی از فعالین حقوقِ زنان در افغانستان علیه محدودیتهای وضع شده از سوی طالبان بر زنان، مبارزه میکنند.
روزنه صلح: شما داخل افغانستان هستید و از مشکلات و وضعیت زنان افغانستان بیشتر آگاهی دارید، از وضعیت زنان و چالشهایی که زنان، امروز با آن روبرو هستند صحبت کنید؟
آروین: به نام خدای حق، عدالت و آزادی. متاسفانه پس از آنکه طالبان در افغانستان حاکم شده است در بیشتر از دو سال گذشته زنان و دختران افغانستان به عنوان یکی از قشرهای به شدد آسیبپذیر و با گذشت هر روز جهنمی به تمام معنا و وحشتناک را با محرومیت و محکومیت و سرکوب را متحمل میشوند و هر روز بیشتر از دیروز، آرزوها و امیدهایشان را از دست میدهند. طوری که زنان در بیشتر از دو سال گذشته حتی از حقوق ابتدایی و انسانیشان محروم هستند. زنان و دختران سرزمینِ ما از حق تحصیل، حق کار، حق سفر، حق تفریح، حق ورزش و … محدود و محروم شدهاند. طالبان میخواهند که زنان افغانستان “زنان نامرئی” باشند بدین منظور در پی حذف سیستماتیک آنان هستند. آنان میخواهند حسِ همکاری و همدلی نسبت به خاکِ وطن را از زنان بگیرند و این بدترین حسی است که من با شما شریک میسازم. با اینکه زنان اکثریت جامعه را شکل میدهند ولی باید در خانههایشان زندانی باشند. طالبان با مفکورهی قرون وسطی میخواهند که تصمیمات، قدرت، حکومت و سیاست مردانه باشد و زیر نام دین و شریعت زنان را خانهنشین ساختهاند.
متاسفانه ما شاهد گزارشات متعددی از سوی سازمان ملل هستیم که نشان میدهد این عملکرد طالبان باعث شده که ناامیدیها افزایش یابد و همچنان بیماریهای جسمی و روانی که در بین زنان پدید آمده باعث خودکشیهای بسیاری شود. برای ما زنانی که داخل افغانستان هستیم این یک نگرانی جدی است.
روزنه صلح: ما شاهد اعتراضهای ادامهدار از طرف زنان فعال در کشور هستیم، با اینکه میدانند با این اعتراضات امنیت جانی خود را به خطر میاندازند ولی همچنان ادامه میدهند. شما در جریان هستید که تعدادی از زنان تحت اسارت طالبان هستند آیا شنبههای ارغوانی از وضعیت جسمی و روحی این زنان آگاهی دارد؟
آروین: جا دارد ابتدا به عنوان یک عضو کوچکی از این خاک که میبینم طالبان چه سیاست کشندهیی را در قبال زنان پیشگرفته از همهی عزیزانی که حتی برای یک روز با شیوههای مثبت برای مردم افغانستان و زنان آن و همچنان برای تامین حقوق و آزادی صدا بلند کردهاند، قلبن مدیون آنان هستم و از آنان سپاسگزاری میکنم. متاسفانه نه تنها خانمهایی که اسامی آنان رسانهیی شدهاند بل تعداد زیادی از زنان فعال و مبارز در زندانهای طالبان هستند که اسامی آنان رسانهیی نشده و این دلایل متعددی دارد. یکی از این دلایل این است که در خیلی از مواقع خانوادهها نمیخواهند رسانهیی شود که مبادا ما با افشا کردن آنان شرایط زندان را برای آنان سختتر کنیم و یا بر حسب سنتی بودن نمیخواهند دیگران بفهمند که زنان و دخترانشان به زندان انداخته شده زیرا فوراً برچسب میزنند که آنان مورد آزار و اذیت جنسی قرار گرفته، هر چند که این دور از واقعیت نیست و طالبان جنایات زیادی را بر علیه زنان مبارز انجام میدهند که زبان از گفتن آن عاجز است. با خانوادههای زنان تحت اسارت در ارتباط هستیم و میدانیم وضعیت روحی و روانی آنان خوب نیست.
«من میخواهم از طریق رسانهی شما به گوش جهان برسانم که شما این زنان را تنها نگذارید و صدایی برای بلند کردن ظلمی که در افغانستان جریان دارد شوید تا توجه جامعهی جهانی بیشتر شود و فشارهای بیشتری را بر طالبان اعمال کنند تا مجبور شوند زنان را رها کنند.»
روزنه صلح: خانم آروین! شما از فشارها گفتهاید آیا طالبان به فشارهایی که از سوی سازمان ملل و جامعهی جهانی وارد میشود، توجهی میکند؟
آروین: همانطور که فکر و اندیشه طالبان نسبت به دورهی حاکمیت قبلیشان تغییر نکرده است عملکردهایشان نیز به شکل فجیع مثل دورهی قبل نیست و این بخاطر فشارهای جامعهی جهانی است اما این به این معنا نیست که ما سفید نمایی کنیم و عملکردهای خشِن و بدور از انسانیت طالبان را نادیده بگیریم مخصوصا در قرن بیست و یک. برای نمونه میتوان از به رسمیت نشناختن طالبان یاد کرد که یکی از فشارهای اساسی است که بر آنان وارد شده که باعث شده است از عملکردهای وحشتناک خود جلوگیری کنند یا کمکهای دولت آمریکا که چندی پیش قطع شده بود فشار بزرگی روی اقتصاد طالبان وارد شده بود و آنان را ملکف میسازد تا رویکرد بهتر و آرامتری را با زنان و مردم جامعه داشته باشند. من باور دارم که در طی دو سال جهان صادقانه با طالبان برخورد جدی نکرده است و ما شاهد آن هستیم که آنان آزادانه به خیلی از کشورها سفر میکنند. رسانههای داخلی و خارجی در اختیارشان است و گاهاً رسانههای خارجی از آنان حمایت میکند این در صورتی است که آنان صدای مردم داخل کشور را خاموش میکنند. طالبان هنوز مشروعیت نگرفتهاند و تروریست هستند چطور میتوانند آزادانه سفر داشته باشند؟
روزنه صلح: چه گفتنی به سازمان ملل متحد و جامعهی جهانی دارید؟
آروین: «سازمان ملل به معنای واقعی “ملل” خود را دریابد و به وضعیت فعلی زنان افغانستان رسیدگی کند. ملل متحد و کشورهایی که تکهدار مدافع حقوق بشر هستند، ظلمی که در حق زنان افغانستان میشوند را نادیده میگیرند ما چه انتظاری از طالبان داریم. جامعهی جهانی و سازمان ملل شکنجههایی که بر زنان در افغانستان میشود را دریابد و مانع نقض حقوق بشر آشکار شود.»