همزمان با روز جهانی رادیو، شماری از خبرنگاران و کارمندان زن رادیوهای افغانستان از محدودیتهای شدید طالبان بر رسانهها انتقاد کرده و میگویند که نشر صدای خبرنگاران زن در رادیوها ممنوع است.
از سیزدهم فبروری به مناسبت روز جهانی رادیو در سراسر جهان تجلیل میشود و این مناسبت در سال ۲۰۱۱ به پیشنهاد اسپانیا از سوی بخش آموزشی، فرهنگی و علمی سازمان ملل متحد(یونسکو) و یک سال بعد از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد، به رسمیت شناخته شد.
براساس گزارشها، این وسیله ارتباط جمعی در افغانستان به عنوان پرمخاطبترین وسیله شناخته میشود که علاقمندان و شنوندههای زیادی در سراسر کشور به ویژه در افغانستان دارد.
اما؛ شماری از خبرنگاران زن در افغانستان میگویند بعداز تسلط طالبان در کشور و محدودیتهای شدید آنان بالای رسانههای آزاد کشور دیگر اجازه ندارند که در رادیوها کار کنند و صدای آنان در رادیوها ممنوع شده است.
عایشه احمدزی (مستعار)، یکی از خبرنگاران زن درگفتگو با خبرنگار روزنه صلح میگوید که پس از روی کارآمدن طالبان، کارش را از دست داده و خانهنشین شده است. او تاکید کرد که مسوولان امر به معروف این گروه پخش صدای مجری زن و مهمان زن را در رادیوها ممنوع کرده است.
خانم احمدزی گفت: «دیگر جایی برای زنان در رسانهها نیست. شنوندگان زن اجازهی تماس به برنامهها را ندارند. صدای ما خبرنگاران و مجریها هم ممنوع شده است. زنان نمیتوانند در رادیو و تلویزیون کار کنند.»
مرسل محمدی (مستعار) یکی از کارمندان زن در ولایت بامیان گفت که نشرات نیمی از رادیوهای محلی در ولایت بامیان بهدلیل محدودیتهای زیادی از سوی گروه طالبان و مشکلات اقتصادی متوقف شده است.
خانم محمدی افزود: در رادیوی که کار میکرد در حال حاضر نشرات آن متوقف است و تاکید کرد که رسانههای شنیداری دیگر ارزش خود را از دست داده و مردم از آنها دور شدهاند.
او میگوید: «اکثر رسانهها نمیتوانند هزینههای مالی و حقوق کارمندانشان را پرداخت کنند. بسیاری از آنها درولایت بامیان مسدود شده و برخی دیگر با تهدید بستهشدن مواجه هستند و محدوديتهای زياد هم سبب شده که رادیوها در اين ولايت بسته شوند.»
خانم محمدی میگوید که نهادهای حمایت کننده ملی و بینالمللی رسانهها و خبرنگاران باید برای رفع چالشهای به وجود آمده تلاش جدی نمایند تا خبرنگاران از وضعیت بد اقتصادی نجات یابند.
میثم نوری، یکی از خبرنگاران در کابل میگوید که اگر رسانهها و خبرنگاران حمایت نشود آینده اطلاع رسانی در کشور نگران کننده خواهد بود. او از نهادهای مدافع رسانهها و حکومت طالبان خواست که به مشکلات رسانهها در افغانستان توجه جدی نمایند تا اطلاع رسانی در افغانستان متوقف نشود.
اما؛ نهادهای حامی رسانهها و خبرنگاران در افغانستان به مناسبت روز جهانی رادیو میگویند که ۲۵۷ رادیو در افغانستان فعالیت نشراتی داشته و بیشاز ۲هزار خبرنگار مصروف کار خبرنگاری میباشد.
فرهاد بهروز، معاون اتحادیه ژورنالیستان آزاد افغانستان امروز ( سهشنبه، ۲۴ دلو) به مناسبت روز جهانی رادیو به رسانهها میگوید که تاکنون ۲۵۷ رادیو در سراسر افغانستان فعالیت نشراتی دارد که در آن ۲هزارو ۱۵۰ خبرنگار مصروف کار خبرنگاری میباشد که از میان ۱ هزارو ۸۸۰ خبرنگار مرد و ۲۷۰ نفر دیگر آن زنان مصروف فعالیتهای رسانه ای هستند.
آقای بهروز افزود که بر بنیاد یافتههای این نهاد در بیشتر از دوسال گذشته ۱۹ رادیو تازه تاسیس شده و ۲۴ رادیوی دیگر بعد از وقفهی موقت نشراتی، فعالیت شان را از سر گرفته اند.
او بیان داشت که در یک سال گذشته نشرات ۹ رادیو در ولایتهای مختلف کشور به گونه موقت، متوقف شده که از این میان نشرات ۲ رادیو تاهنوز متوقف است.
معاون اتحادیه ژورنالیستان آزاد افغانستان تاکید کرد که در حال حاضر رسانهها و خبرنگاران کشور با مشکلات جدی اقتصادی روبرو اند و این اتحادیه در تلاش است تا به عنوان نهاد حامی و مدافع حقوق خبرنگاران و آزادی بیان در افغانستان جهت گسترش آزادی بیان و روند اطلاع رسانی در کشور، در برگزاری نشستهای هماهنگی، برنامههای آموزشی و ایجاد کمیتههای مشترک بین رسانهها و حکومت و تسهیل روند دسترسی خبرنگاران به اطلاعات را فراهم نماید.
آقای بهروز از حکومت طالبان خواستار تسهیل روند دسترسی خبرنگاران به اطلاعات، مصوونیت خبرنگاران و کاهش صرفیه برق رسانهها و رفع چالشهای رسانهها جامعه رسانه ای کشور شده و خواهان حمایت بیشتر رسانههای آزاد کشور شده است.
در همین حال، حیات الله مهاجر فراهی، معین نشراتی وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان به مناسبت روز جهانی رادیو به رادیو ملی افغانستان که زیر کنترول این گروه میباشد گفته است که هم اکنون در سرتاسر کشور ۲۸۰ رادیو فعالیت دارند و تاکید کرد که رادیو نقش مثبت در تغییر اذهان عامه در جامعه را دارد.
از سوی هم، ذبیحالله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان به مناسبت روز جهانی رادیو میگوید که در دوونیم سال گذشته زمینه بهتر فعالیت رسانهها در افغانستان مساعد شده و این گروه حمایتگر رسانههای آزاد در کشور میباشد و از رسانههای کشورخواست که منافع ملی کشورا در جریان نشر برنامهها مدنظر بگیرند.
در این رابطه، هیات معاونت سازمان ملل در افغانستان (یوناما) به مناسبت روز جهانی رادیو در صفحه ایکس خود نگاشته است که این سازمان از «حق دسترسی به اطلاعات و آزادی بیان» در افغانستان حمایت میکند.
این سازمان گفته است که در حال حاضر ۱۵۰ شبکه رادیویی در افغانستان فعالیت دارند و دنیایی بدون رادیو دشوار است.
در همین حال، رزا اوتونبایوا، رییس دفتر یوناما به مناسب این روز از رادیو کلید و رادیو مرسل در کابل دیدار کرده و گفته است: «تصور جهان بدون رادیو بسیار دشوار است».
خانم رزا اوتونبایوا از رادیو در افغانستان بهعنوان منبع حیاتی خبر، تعلیم و تربیه و بحثهای عمومی در نزدیک به یک قرن ستایش کرد.
از سوی هم، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) به مناسبت روز جهانی رادیو اعلام کرد است که با وجود تحولات و پیشرفتهای جهانی، رادیو همچنان نقش مهمی درارایه اطلاعات موثق فرامرزی به مردم دارد.
به گفته این سازمان، رادیو با ارایه معلومات کافی جامعه را توانمند و علیه انتشار اطلاعات نادرست مبارزه میکند.
همزمان با روز جهانی رادیو، رادیو نشاط در ولایت فراه پساز 8 ماه به دلیل مشکلات اقتصادی دوباره نشرات خود را آغاز کرد.
حمیدالله حمیدی، مسوول این رادیو به رسانههای محلی میگوید که این رادیو در سال ۱۳۹۵ ایجاد شده و ۸ ماه قبل نشراتش را به دلیل مشکلات اقتصادی متوقف کرده بود که ۴ نفر از کارمندان آن مرد حضوری فعالیت داشت و ۲ نفر دیگر آن زنان بودند که غیر حضوری در این رادیو فعالیت داشتند.
رادیو به عنوان پر مخاطب ترین رسانه شنیداری در جهان و با سابقه ترین رسانه در میان رسانههای همگانی به شمار میرود و تا سال ۲۰۰۲ تنها در افغانستان «رادیو افغانستان» فعالیت داشت اما؛ پس از آن، در دو دهه گذشته روند تاسیس رادیوهای خصوصی در کشور آغاز شد و در این مدت صدها رادیو در کابل و ولایتهای کشور نشرات داشتند و بر بنیاد آمارهای نهادهای حامی خبرنگاران در کشور تا پیش از سقوط نظام جمهوریت تعداد رادیوهای خصوصی در افغانستان به ۳۰۷ پایه میرسید.