روزگاری همگان فکر می کردند که دیگر این سرزمین میدانی برای جولان تانک و ماشین های جنگی و مدفنی برای جسدهای بی نام و نشان نخواهد بود. تا همین چند سال پیش طلوع خورشید همزمان بود با شلیک راکت و هاوان و صدای زجه های زخمیان جنگ که فضایی حزن آلود و زجرآور را رقم زده بود. اما سال ها است که سراب امید برای رسیدن به صلح مهمان خانه های مردم این مرز و بوم شده است.

 سال هاست که جنگ” نیابتی” افغانستان از خارج از این کشور هدایت می شود و افغان ها نقش سربازان این جنگ را بازی می کنند.

۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ آغازی برای پایان جنگ و شکفتن غنچه خفته در خاک صلح در این سرزمین بود. اما بعد از ان تاریخ, نه طولانی ترین جنگ آمریکا پایان یافته و نه خشونت و کشتار ریشه کن شده.

آغاز دور تازه گفتگوهای صلح که با جدیت و شدت بیشتری نسبت به دور متوقف شده قبل, بین آمریکا و طالبان آغاز شده است, دیباچه ای برای ورود به فصل تازه کتاب صلح در افغانستان است.

طالبان گفته اند خواهان خروج هر چه سریعتر نظامیان آمریکایی به عنوان اشغالگران از افغانستان هستند. وزیر امور خارجه آمریکا هم اعلام کرده است که روند خروج نیروها تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال۲۰۲۰ انجام می پذیرد.
قبول خروج نظامیان آمریکایی از سوی مقامات ارشد پنتاگون و کاخ سفید در حالی صورت می گیرد که طالبان تا کنون به هیچ خواست دولت افغانستان و آمریکا پاسخ مثبت نداده اند. مضاف بر این امر, طالبان همزمان با گفتگو با زلمی خلیلزاد, دست به حمله علیه مواضع آمریکایی و تخریب می زنند. امتیازی که آمریکا در بازی گفتگوهای صلح, به طالبان داده است دقیقا نقطه قوت دیپلماسی طالبان را نشان می دهد که خواست های خود را قدم به قدم بر آمریکا دیکته می کنند.
از رهایی ملا برادر گرفته تا خروج ۴۰۰۰ سرباز از افغانستان, بازی را تا اینجای کار به نفع طالبان پیش برده است. علاوه بر اینها طالبان تاکنون دولت افغانستان که مردم هم جزئی از آن هستند را به مشروعیت نشناخته و بر موضع مطلق خویش پافشاری می کنند. حکومت افغانستان بارها درخواست کرده است تا قبل از آغاز مذاکرات صلح بین افغانستان و طالبان آتش بس برقرار شود. امری که تا امروز مردود بوده است. صرفنظر از تعداد سربازانی که در روزهای آینده به آمریکا باز می گردند, افغانستان این خطر را احساس می کند که با خروج نیروهای آمریکایی در شرایط نا امن کنونی, نه تنها طالبان, بلکه دیگر گروه های افراطی مانند شبکه حقانی, لشکر طیبه, داعش و تحریک طالبان پاکستان فعالیت های مخرب خود را شدت بخشیده و خشونت و هراس دهه های گذشته را بازتولید نمایند.

کنترل و تسلط بر شهرهای بزرگ افغانستان توسط هر یک از این گروه هایی که مترصد فرصت هستند, فضا را برای ترویج ناامنی و تروریسم در ابعاد گوناگون آن مساعد می سازد و زمینه های صدور آن را به منطقه و کشورهای دورتر فراهم می کند. علاوه بر این, عقلانی نخواهد بود که جنگ فرسوده آمریکا با هزینه تریلیون دلاری که با هدف استقرار صلح و دموکراسی و حقوق زنان آغاز شده بود بدون دستاوردی محسوس پایان یابد, چرا که هر کدام از این ارزش های احیا شده پسا طالبانی, امروز به شدت شکننده و آسیب پذیر شده اند.

تحقیقی که در سال ۲۰۱۸ از سوی بی بی سی صورت گرفته است نشان می دهد که خطر طالبان ۷۰% خاک افغانستان را تهدید می کند و ۱۴ ولسوالی به طور کامل در اختیار این گروه قرار دارد. این آمار پس از خروج نظامیان آمریکایی در سال ۲۰۱۴ روند رو به رشد داشته است. بیم آن می رود, همانطور که آمریکا در معادلات خود در سرنگونی طالبان و استقرار صلح پس از سال ۲۰۰۱ دچار اشتباه شد, این بار هم تجربه خود تکرار کند زیرا تصمیم “پایان دادن به جنگ بی پایان” را قبل از انتخابات سال ۲۰۲۰ گرفته است. توصیه سناتور جمهوری خواه, لیندزی گراهام به دونالد ترامپ مبنی بر کاهش مسئولانه نیروهای آمریکایی نشان می دهد که بیشتر از آنکه این تصمیم منطقی باشد عجولانه است و در جهت عمل کردن به وعده انتخاباتی ۲۰۱۶ آقای ترامپ است. سناتور گراهام به رئیس جمهور آمریکا گفته از اشتباهات اوباما درس بگیرد, چرا که سناریویی بدتر از توافق برجام با ایران, می تواند این بار در میدان صلح با طالبان رقم بخورد.
پر واضح است که هزینه تصمیم خروج شتاب زده سربازان آمریکایی را در گام اول, دولت افغانستان می پردازد و به تبع آن پیامدهای آن متوجه کشورهای منطقه و خود آمریکا هم می شود. همانطوری که  ناامنی دارای خصوصیتی اپیدمیک است, امنیت و تروریسم هم تحول یافته اند, به طوری که این مفاهیم از حیطه جغرافیای درون مرزی خارج شده و به حوزه های فرامرزی ارتقا یافته اند. پس افغانستان ناامن به معنای منطقه ای ناامن خواهد بود که این فقدان امنیت و ثبات به شدت به دیگر کشورهای نظام بین الملل نیز تسّری خواهد یافت.

پس نیاز است تا استراتژی صلح آمریکا با طالبان باز تعریف شود و همانطور که زلمی خلیلزاد موافقت نامه جامع صلح افغانستان را اعلام کرده کاملا جامع و تضمین شده باشد. یعنی تضمین شود که با تروریسم مبارزه خواهد شد و مذاکرات بین الافغانی منجر به ثبات سیاسی می  شود و آتش بسی دائمی و جامع انجام پذیرد. بعد از این توافق هم, رفتار طالبان باید تحت کنترل باشد, و آمریکا در گام آخر موافقت نامه, اقدام به خروج نظامیان خود از افغانستان کند.