جهان امروز، جهانی پچیده و متعدد از نظر بازیگران سیاسی است. مسائل از انحصار دولت ها خارج شده و برای هر امری نیاز به یک توافق جمعی می باشد. همانطور که سرشت بشر همزاد با جنگ بوده، پایان جنگ و صلح نیز جزو جریان تکمیل کننده سِیر زندگی بشر بوده است. افغانستان مدتی طولانی است که صحنه نبردهای خونین و کشتار روزمره شده است. از تولد طالبان در دهه 90 میلادی تا امروز، جنگ و صلح، مضمون اصلی و شالوده ادبیات رایج در کشور بوده است. جنگ بر سر قدرت سیاسی و نظام حاکم، اصلی ترین چالشی بوده که دولت های حاکم در افغانستان و طالبان درگیر آن بوده اند. طبیعی است گروه طالبان که اصولا گروهی ایدئولوژیک با برداشت های افراطی از دین است، جهاد علیه نیروهای خارجی و افغان را برای رسیدن به هدفشان انتخاب کنند تا توجیه کننده “خشونت مقدس” در میان آنها باشد.. ضلع دیگر منازعه، دولتی است که مردم افغانستان به مثابه جمعیت تشکیل دهنده و همچنین یکی از ارکان دولت مطرح هستند. حال دیگر بر همگان روشن شده است همانطور که جهان ما دارای پیچیدگی های بسیار است، جنگ افغانستان هم پچیده است و طرف های مختلفی درگیر آن هستند. همین امر ایجاب می کند تا برای خاتمه جنگ و پرهیز از کشتار و ایجاد صلح، طرف های مختلفی را قانع کنیم و با آنها به مذاکره بنشینیم که این خود فرآیندی زمان گیر و پر هزینه است و نوعی بده بستان سیاسی هم صورت می گیرد به طوری که طرف های درگیر هر یک خواهان رسیدن به هدف خویش هستند و هزینه رسیدن به آن را یا در ادامه جنگ و یا صلح پر معامله می بینند.

پس از توافق دو جانبه امریکا با طالبان در اواخر سال گذشته میلادی، این بار نوبت به دولت افغانستان رسیده است تا در پشت میز مذاکره با طالبان بنشیند. البته آغاز مذاکرات میان طالبان و دولت افغانستان از الزامات توافق نامه صلح میان امریکا و طالبان بود. مذاکراتی که چند روز پیش یعنی ۱۲ سپتامبر در کشور قطر آغاز شده است. یک تیم ۲۱ نفری به نمایندگی از مردم افغانستان تعین شده که ماموریت دارد برای دفاع از آنچه ارزش های بدست آمده پس از سقوط طالبان خوانده می شوند، با طالبان گفتگو کند و از موضع دولت و مردم حراست کند. این نشست پس از ماه ها تاخیر آغاز شده است. طبق توافق نامه امریکا با طالبان در روز ۲۹ فبروری ۲۰۱۹، قرار بود دو هفته بعد از این تاریخ، مذاکرات بین الافغانی شروع شود که به دلیل عدم آزادی زندانیان دولت و طالبان از بند یکدیگر این مذاکرات تا ماه سپتامبر به تعوبق افتاد. در گذشته رئیس جمهور غنی به صراحت بر آغاز بدون پیش شرط مذاکرات با طالبان تاکید کرده بود اما تاخیر همچنان پابرجا بود. اما سرانجام این مهم به مرحله آغاز رسید. قانون اساسی، نظام سیاسی فعلی و حقوق زنان و آزادی های شهروندی از جمله محورهای مهم و حساسی اند که گذشتن از آنها بهای سنگینی را برای افغانستان پساطالبانی رقم می زند. انتظار می رود که تیم مذاکراتی دولت بتواند با اهتمام فراوان از این ارزش ها دفاع کند چرا که حالا میدان مهم مبارزه، از میدان جنگ به میدان گفتگو منتقل شده است. هر طرفی که با فنون اقناع کننده دیپلماسی برای صلح بیشتر آشنا باشد و توان بهتری برای دفاع از دستاوردهای خود نشان بدهد و آن را به کار ببندد پیروز این عرصه سرنوشت ساز خواهد شد.

 در روز آغاز این مذاکرات دکترعبدالله، خواستار آن شد که دولت و طالبان بر یک “آتش بس بشر دوستانه” توافق کنند. این کاملا منطقی و ضروری است که برای گفتگو میان دو طرف متخاصم، در ابتدا آتش جنگ میان هر دو طرف برای پیشرفت مذاکره و تمرکز بهتر بر روی خواست ها و نتایج گفتگوها خاموش شود، هر چند موقت و منوط به پایان مذاکرات باشد..

از همین رو طالبان هم باید به درخواست رسمی دولت افغانستان مبنی بر برقراری آتش بس با طالبان پاسخ مثبت دهد چرا که این درخواست حمایت بین المللی را نیز به همراه دارد. مسئله آتش بس می تواند مقدمه ای برای جلب اعتماد دو طرف مذاکره کننده و نزدیکی بیشتر هر دو طرف باشد. افغانستان و طالبان با برقراری آتش بس به سوی عادی سازی فضا و شرایط گفتگو خواهند رفت. هر دو طرف نزدیک به دو دهه در جنگ مستقیم با یکدیگر قرار داشته اند که ایجاب می کند از هر ابزار مشروع و همه پسند استفاده کنند تا شرایط از فضای دشمنی و جنگ به فضای همیاری و هم پذیری برسد. شکی نیست که این گفتگوها به مثابه یک روند پیچیده شاهد خواست های متعددی از سوی هر دو طرف خواهد بود که هر یک از این خواست ها می تواند به عنوان خط سرخ در نظر گرفته شود. انتخابات، نظام سیاسی، حقوق بشر، آزادی های زنان و نظام معارف از مسائل مهمی هستند که در این دور از گفتگوها مورد بحث قرار می گیرند. مسئله مهم این است که بدون جلب اعتماد دو طرف به ایجاد فضایی به دور از تخاصم که مقدمه ای جز آتش بس ندارد، مذاکره در مورد مسائل اساسی که حیات و ممات یک ملت و منافعش به آن بستگی دارد، امکان پذیر نخواهد بود. نشست دوحه یک آغاز مهم و یک فرصت را فراهم کرد تا نخبگان طالبان و دولت افغانستان در یک گفتگوی رو در رو در مورد دغدغه ها، آرزوها و خواست های آینده خود تبادل نظر کنند و گامی برای نزدیک شدن به صلح پایدار در افغانستان بردارند.