هشتم مارچ و روایت‌های زنان در افغانستان

19 حوت 1402
6 دقیقه
هشتم مارچ و روایت‌های زنان در افغانستان

همزمان با روز جهانی زن و همبستگی زنان شماری از زنان افغانستان می‌گویند که آنان از محروم‌ترین زنان جهان اند و با روی کار آمدن گروه طالبان، محرومیت‌ها و محدودیت‌های آنان افزایش یافته‌است.

از هشتم مارچ همه ساله در سراسر جهان به هدف پشتیبانی از دست‌آوردهای زنان در بخش سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی گرامی‌داشت می‌شود؛ اما گروه طالبان در افغانستان زنان و دختران را از دسترسی حقوق اولیه‌شان به حق آموزش، تحصیل، کار و آزادی گشت‌وگذار محروم ساخته‌اند.

زینب حسینی ( مستعار)، فعال حقوق زن به خبرنگار روزنه صلح می‌گوید که تحولات سیاسی در افغانستان، زندگی زنان را متاثر کرده‌ و برای نخستین بار پس از بیست سال، دانش‌آموزان بالاتر از صنف ششم از رفتن به مکتب منع شدند و همچنان بیشتر زنان اجازه  کار در اداره‌های دولتی و خصوصی را ندارند.

خانم حسینی افزود که بعداز حاکم شدن گروه طالبان در افغانستان بیشتر زنان از فعالیت‌های اجتماعی بازماندند و اکنون تنها در بخش صحت و معارف اندک زنان فعالیت دارند.

نوریه عطایی( مستعار)، یکی دیگر از فعالان حقوق زن گفته است با آن که نزدیک به سال از حکومت گروه طالبان می‌گذرد؛ اما تاهنوز زنان افغان به حقوق ابتدایی شان چون؛ حق کار، آموزش و انتخاب دست نیافته‌ اند.

به‌باور خانم عطایی، زنان افغان از محروم‌ترین زنان جهان اند و با روی کار آمدن گروه طالبان محرومیت‌ها و محدودیت‌های آنان افزایش یافته‌است.

او بیان داشت که محدودیت‌ها علیه زنان در افغانستان بیشتر شده و فیصدی زیادی از دختران و زنان از لحاظ روحی و روانی آسیب‌پذیر شده‌اند چون آنان انگیزه و امید شان را به آینده از دست داده‌اند.

زهرا احمدی( مستعار)، یکی از باشندگان شهر کابل می‌گوید که زنان نیمی از پیکر جامعه اند و بدون حضور آنان پیشرفت در جامعه به‌وجود نمی‌آید و از گروه طالبان خواست که به زنان اجازه کار در تمام عرصه‌های کاری داده شود و هم‌چنان بادرنظرداشت تحصیلات و تخصص شان در مقام‌های بلند حکومتی نیز برای آنان اجازه فعالیت داده شود.

او تاکید کرد: « زنان در بیست سال گذشته در مقام‌های بلند حکومتی کار کردند. وزیر، معین و رییس بودند و تمام شان تحصیلات عالی و تجربه‌های مسلکی داشتند و ما از گروه طالبان خواستار این استیم که اکنون نیز برای زنان زمینه کار در این بخش‌ها داده شود.»

لیلا سروری( مستعار) یکی دانش‌آموزان مکاتب دولتی در شهر کابل می‌گوید که رفتن دختران به مکتب‌ها و دانشگاه‌ها و همچنان داشتن حق کار برای زنان، همچون آرزویی برایش مبدل شده است.

خانم سروری افزود : «روز جهانی زن است و از گروه طالبان این خواهش را داریم که محدودیت‌ها بر زنان را برطرف کند و اجازه بدهد که ما درس، تعلیم و کار کنیم.»

از سوی هم، شماری از زنان با برگزاری برنامه‌های جداگانه در پایتخت به‌ مناسبت هشتم مارچ، از گروه طالبان خواهان سهم‌گیری و مشارکت معنادار شان در جامعه شدند.

بگم حسنی( مستعار) خبرنگار گفت: «ما به عنوان نیمی از پیکر جامعه که تعداد کثیر از بانوان و خبرنگاران به نمایندگی از این نیم پیکر امروز این‌جا داریم و هرکدام این‌ها که در یک رسانه کار می‌کنند صدای همان زنی است که در دورترین نقطه افغانستان صدایش شنیده نمی‌شود.»

با این حال، هیات معاونت سازمان ملل در افغانستان، عفو بین الملل، دیده‌بان حقوق بشر و شماری دیگر از سازمان‌های جهانی و نهادهای دیپلماتیک با گرامی‌‌داشت از روز جهانی زن، وضعیت زنان در افغانستان را نگران کننده می‌دانند.

هیات معاونت سازمان ملل در افغانستان (یوناما) با نشر خبرنامه‌یی گفته است که زنان افغانستان با پیامدهای بحران‌های گونه‌گون و نابرابری جنسیتی و تبعیض روبرو استند.

رزا اوتونبایوا، رییس یوناما گفته است که محدودیت‌های وضع شده بر زنان افغان مانعی برای صلح پایدار در افغانستان است و از این گروه خواست تا به محدودیت‌های وضع شده بر زنان افغان پایان دهد.

سازمان بین‌المللی عفو بین الملل نیز در پیامی به مناسبت روز جهانی زن گفته است که جهان در حالی از این روز تجلیل می‌کند که زنان و دختران در افغانستان نمی‌توانند به گونه کامل از حقوق انسانی شان، به ویژه حق آموزش و کار، استفاده کنند.

اسمریتی سینگ، مدیر منطقه‌ای عفو بین‌الملل در جنوب آسیا گفته است که طالبان حقوق زنان و دختران در افغانستان را به طور فزاینده‌ای نقض کرده‌اند.

آقای سینگ می‌گوید که زنان مدافع حقوق بشر، فعالان و معترضان به‌طور معمول مورد آزار و اذیت، بازداشت خودسرانه و شکنجه از سوی گروه طالبان قرار گرفته‌اند.

او‌ نوشته است: «افغانستان در خطر تبدیل شدن به یک بحران فراموش شده است.»

دیده‌بان حقوق بشر نیز از وضعیت زنان در افغانستان ابزار نگرانی کرده و گفته است که در چند ماه پسین محدودیت‌های زیادی بر زنان وضع شده‌اند.

هیدر بار، رییس بخش زنان دید‌بان حقوق بشر در صفحه ایکس خوده به مناسبت روز جهانی زنان از هیات معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) خواسته است که نباید طالبان را «مقام‌های حاکم» خطاب کند.

او افزوده است: «در این روز جهانی همبستگی زنان یک چیز کوچک اما مهمی که باید دیپلماتان، امدادگران و مقام‌های یوناما انجام بدهند این است که در کنار زنان افغانستان بایستند و طالبان را مقام‌های حاکم خطاب نکنند.»

به گفته او، خطاب کردن طالبان به عنوان «مقام‌های حاکم» آنان تعبیر خواست آنان برای «عادی‌سازی» است.

این سازمان همچنان از نبود هماهنگی موثر جهانی از بهر حفاظت از حقوق و دستاوردهای زنان و دختران افغانستان نیز انتقاد کرده است.

در همین حال، اتحادیه اروپا به مناسبت روز جهانی زن در صفحه‌ای ایکس خود نگاشته اشت که هیچ محدودیتی برای آنچه زنان می‌توانند انجام دهند وجود ندارد.

این اتحادیه بدون نام‌بردن از هیچ سمتی گفته که “بایستید و اهمیت برابری، حقوق و فرصت‌ها را برای زنان در سراسر افغانستان و سراسر جهان تصدیق کنید.”

از سوی هم، کرن دیکر، نماینده سفارت امریکا برای افغانستان در پیامی به مناسبت روز جهانی زن گفته است که «زنان افغان» برای آینده افغانستان «مهم و ضروری» هستند.

او افزوده است: «بیاید فرصت ایجاد کرده به صداهای (زنان) گوش فرا دهیم.» او همچنین گفته است که زنان برای صلح و رفاه در دیگر نقاط جهان نیز «ضروری» هستند.

رینا امیری، نماینده ویژه ایالات متحده امریکا در امور زنان افغانستان به مناسبت از روز جهانی زن گفته است که اگر جهان در حمایت از زنان افغانستان اقدام نکند، حقوق زنان در همه جا به خطر می‌شود.

او با حمایت از اقدام‌های اعتراضی زنان در کشور افزوده است که باید به «شجاعت فوق‌العاده» زنان احترام گذاشته شود.

خانم امیری گفته است: «در روز جهانی همبستگی زنان ما به شجاعت فوق‌العاده زنان و دختران افغان در دفاع از حقوق خود در برابر فرمان‌های افراطی، سیستمی و بی‌امان طالبان احترام می‌گذاریم.»

ریچارد بنت، گزارشگر ویژه‌ی سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر در روز جهانی زن، از طالبان خواسته است که فورا و بدون قید و شرط تمام کسانی را که به‌دلیل دفاع از حقوق بشر به‌ویژه حقوق زنان و دختران به‌طور خودسرانه بازداشت کرده‌اند، آزاد کنند.

از سوی دیگر، شماری از چهره‌های سیاسی در افغانستان از مقام‌های طالبان می‌خواهند که دروازه‌های مکتب‌ها و دانشگاه‌ها را به‌روی دختران بازگشایی کنند.

حامد کرزی، رییس‌جمهور پیشین افغانستان به مناسبت روز جهانی زن گفته است که برای دست‌یابی به ترقی، تکامل و نجات از وابستگی، لازم است به آموزش و فرصت‌های شغلی زنان و فراهم کردن زمینه رشد و شگوفایی استعدادهای دختران در کشور توجه جدی صورت گیرد.

آقای کرزی افزوده است که آینده افغانستان نیز در گرو هم‌بستگی و مشارکت معنادار زنان و مردان این سرزمین است.

او گفته است: «به‌گواهی تاریخ، زنان افغان در تمام تحولات و عرصه‌ها بخصوص مبارزات استقلال‌طلبانه، دوشادوش مردان حضور چشم‌گیر داشته و نقش و جایگاه شان را به‌عنوان اعضای مسوول جامعه تثبیت کرده‌اند.»

رییس جمهور پیشین افغانستان از گروه طالبان خواسته است که دروازه‌های مکاتب و دانشگاه را به‌روی دختران بازگشایی کنند.

عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه ملی در حکومت پیشین افغانستان نیز گفته است که زنان وظیفه تربیت نسل آینده و هدایت جامعه را به سوی خیر و موفقیت دارند و باید حقوق شان در تمام عرصه‌ها حفظ شود.

شکریه بارکزی، عضو پیشین مجلس نماینده‌گان افغانستان و فعال حقوق زن، در این روز می‌گوید که هشتم مارچ نه تنها در افغانستان بر زنان افغانستان معنا و مفهوم خود را دارد، بلکه این روز، روزی است که در حقیقت مبارزات تاریخی ما زنان را به یاد ما می‌‌آرود. بی‌عدالتی‌ها، تبعیض و خشونت‌هایی که به طور سیستماتیک نسبت به زنان صورت گرفته است.

خانم بارکزی افزوده است که امسال هشت مارچ را در فضایی تجلیل می‌کنیم که زنان افغانستان بر خلاف تمام کشورهای جهان، از ابتدایی‌ترین حقوق انسانی شان محروم هستند. دردناک‌تر این است که حذف زنان از تمام عرصه‌ها جفای بزرگی است که به حق زنان صورت گرفته است. متاسفانه زنان افغانستان امروز تنها و تنها به جرم زن بودن، مورد شکنجه، عذاب روحی، جسمی و فزیکی قرار گرفته‌اند.

او از زنان افغانستان خواستار هم‌صدایی شده و می‌گوید که این هم‌صدایی اعتماد را محکم‌تر می‌سازد.

با این حال، مقام‌های طالبان نیز به مناسبت روز هشتم مارچ می‌گوید که حکومت این گروه به تامین حقوق کامل زنان متعهد است و تلاش می‌کند در بخش‌هایی که برای زنان ابهام‌آمیز است، کارهای بیش‌تر انجام شود.

ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی گروه طالبان در پیامی گفته است : «برای خواهران ما ایجاد کار و فرصت‌های تجارتی و در بخش‌های بالابردن ظرفیت آن‌ها تلاش‌ها وجود دارد؛ ولی چیزی را که شرعیت اسلامی برای شان مجاز دانسته و کدام چارچوبی را که ارایه کرده امارت اسلامی افغانستان در آن راستا خود را متعهد می‌داند.»

روز جهانی هشتم مارچ برای نخستین بار در سال ۱۹۱۴در آلمان برگزار شد و از آن هنگام تا اکنون همه‌ساله از این روز در سراسر جهان تجلیل می‌شود.

از روز جهانی همبستگی زنان در افغانستان درحالی تجلیل می‌شود که طالبان در بیش‌تر از دوسال گذشته، محدودیت‌های شدیدی بر حقوق و آزادی‌های فردی و اجتماعی زنان و دختران وضع کرده‌اند.