روز ملی خبرنگار و روایت‌های اسفبار خبرنگاران زن در افغانستان

27 حوت 1402
4 دقیقه
روز ملی خبرنگار و روایت‌های اسفبار خبرنگاران زن در افغانستان

همزمان با فرارسیدن روز ملی خبرنگار، شماری از خبرنگاران زن در افغانستان می‌گویند که گروه طالبان بیشتر اوقات مانع حضور آنان در نشست‌های خبری می‌شوند.

خدیجه میزایی (مستعار) یکی از خبرنگاران در تلویزیون‌های خصوصی شهر کابل در گفتگو با خبرنگار روزنه صلح می‌گوید که مشکل عمده فراراه خبرنگاران زن افغانستان، عدم دسترسی به اطلاعات است.

خانم میزایی تاکید می‌کند که اعضای گروه طالبان در بیشتر اوقات مانع حضور خبرنگاران در نشست‌های خبری می‌شوند.

او می‌گوید: «یکی از مشکلات بزرگ ما، دست‌رسی‌نداشتن به اطلاعات است که در این عرصه، تبعیض جنسیتی وجود دارد. اگر هم به اطلاعات دست یابیم، چیزی نیست که مورد نیاز ما باشد؛ یعنی نمی‌توانیم اطلاعات را با جزئیات کامل و دست اول به دست بیاوریم.»

نسرین احمد‌زی( مستعار) یکی دیگر از خبرنگاران در شهر کابل می‌گوید که در هنگام جمع‌آوری معلومات، مسوولان گروه طالبان با زنان هم‌کاری ندارند و در بیشتر نشست‌های خبری حاضر نمی‌شوند که معلومات را شریک کنند.

خانم احمدزی افزود: «وضعیت اطلاع‌رسانی برای خانم‌ها خیلی چالش‌برانگیز و دشوار شده است. مشکل کاری برای خانم‌ها ده برابر افزایش یافته است. روزانه ساعت‌ها پشت دروازه ارگان‌های دولتی می‌ایستم، هیچ کسی برایم اطلاعات نمی‌دهد؛ چون من خانم هستم. می‌گویند برو همکار مرد خود را روان کن. وقتی همکار مرد ندارم، چه کار باید کنم؟ وضعیت غیرقابل تحمل است. وقتی به مسوولان طالبان صدا می‌گذارم، برایم می‌گویند که همکار مرد خود را روان کنید. این خیلی مشکل است. روزها برای دفتر گزارش ندارم.»

سهیلا (مستعار) یکی دیگر از خبرنگاران در ولایت دایکندی، وضعیت خبرنگاران زن را اسفبار و نگران‌کننده گفته است و می‌گوید: «وقتی برای تهیه گزارش در بیرون می‌روم، از مساله پوششم گرفته تا قضیه‌ای را که می‌خواهم به تصویر بکشم، باید از نظر گروه طالبان رد شود و خیلی‌های‌شان سانسور می‌شود و در کل ماجرایی را که باید بیان شود، نمی‌شود. دسترسی به اطلاعات خیلی مشکل است.»

او تاکید کرد که روند اطلاع‌رسانی در دوره طالبان در کل تغییر کرده‌است و رسانه‌ها و خبرنگاران بیش‌تر به دلیل فضای محدودکننده به دنبال موضوعات واکنش‌برانگیز نیستند و به همین دلیل بیش‌تر کارهای رسانه‌ای در اکثر ولایات بر فعالیت‌های عادی و بازتاب برنامه‌های مقامات طالبان متمرکز شده‌است.

نادیه رسولی(مستعار)، یکی دیگر از خبرنگاران می‌گوید که خبرنگاران زن در افغانستان با مشکلات زیادی چون‌ برخوردهای ناپسند، دید زن‌ستیزانه، عنعنات نادرست و مشکلات امنیتی مواجه‌اند.

خانم رسولی افزود که زنان افغانستان بخش ‌عمده‌‌ی مخاطبان رسانه‌ها را تشکیل می‌دهند و به همین دلیل، زنان نقش مهمی در اطلاع‌رسانی ایفا می‌کنند. او می‌گوید که زنان خبرنگار در رسانه‌ها، صدای اقشار مختلف مردم را بازتاب می‌دهند؛ اما به گفته‌ی او، حضور کم‌رنگ زنان‌ در رسانه‌ها، بر محتوا کیفیت، مؤثریت و همگانی‌بودن فعالیت رسانه‌ها تاثیرات منفی گذاشته است.

او تاکید کرد که رسانه‌ها نقش مهمی در تقویت آزادی بیان‌، ارزش‌های حقوق بشری و پاسخگو بودن مسوولان حکومتی دارند به گفته‌ای خانم رسولی حضور زنان در رسانه‌های کشور کم‌رنگ است و آن‌عده زنان که در رسانه‌های کشور فعالیت می‌کنند، با مشکلات زیادی روبه‌رو ‌اند.

به باور خانم رسولی، عدم دسترسی به معلومات، مشکلات امنیتی، خود‌سانسوری به دلیل تهدید و ترس از عواقب نشر حقایق و چالش‌های حقوقی در حکومت گروه طالبان از مشکلات عمومی خبرنگاران در افغانستان اند و این مشکلات باعث می‌شوند تا زنان خبرنگار قربانی خشونت شده و مجبور به ترک وظیفه ‌شوند.

خانم رسولی از حکومت طالبان خواست تا در راستای فراهم‌کردن زمینه‌های آموزش مسلکی برای خبرنگاران زن و افزایش فرصت‌های شغلی و ایجاد فضای سالم کاری توجه جدی کند تا زنان خبرنگاران قربانی نشوند.

حیدر محمد نظری، یکی از خبرنگاران به مناسبت روزملی خبرنگاران می‌گوید که رسانه‌ها و خبرنگاران با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند و باید به این مشکلات از سوی دولت رسیدگی شود.

آقای نظری افزود که مشکلات اقتصادی، عدم دست‌رسی به اطلاعات و توشیع نشدن قانون رسانه‌های همگانی یکی از مشکلات اساسی خبرنگاران هستند و باید این مشکلات از سوی دولت رسیدگی شود تا آنانان بتوانند به عرصه وقت اطلاع رسانی نمایند.

سید راشد کاشفی، یکی دیگر از خبرنگاران در کابل از عدم دسترسی به اطلاعات انتقاد کرده واز حکومت گروه طالبان خواستار سهولت در زمینه‌ای دسترسی به اطلاعات وتامین بهتر آزادی بیان شده است.

فریبا احمدی‌زی (مستعار)، یکی از خبرنگاران می‌گوید که کار رسانه‌ای در افغانستان همواره با مشکلات و چالش‌های همراه بوده و اکنون عدم دسترسی به اطلاعات به موقع یکی از چالش‌های جدی برای خبرنگاران مبدل شده است.

خانم احمدزی از حکومت طالبان می‌خواهد که شرایط بهتر را برای فعالیت آزاد رسانه‌ها و خبرنگاران و گردش آزاد اطلاعات فراهم کند تا خبرنگاران بتواند وظیفه و رسالت شان را به گونه‌ درست پیش ببرند.

اسلام‌الدین احمدی، یکی دیگر از خبرنگاران می‌گوید که با وجود مشکلات فراوان در عرصه اطلاع رسانی در افغانستان اما؛ خبرنگاران به وظیفه خود ادامه می‌دهد تا صدای اطلاع رسانی در افغانستان خاموش نشود.

آقای احمدی از حکومت طالبان خواستار توجه جدی در عرصه اطلاع رسانی در افغانستان شده و می‌گوید که گروه طالبان باید از رسانه‌های کشور حمایت گسترده نماید.

در همین حال، مرکز خبرنگاران افغانستان به مناسبت روز ملی خبرنگاران در اعلامیه‌ای گفته است که رسانه‌ها و خبرنگاران در سال روان در کشور از لحاظ سطح آزادی و برخورداری از حقوق بنیادی‌ و قانونی‌شان با محدودیت‌های شدیدی مواجه هستند و حقوق‌شان به شکل گسترده‌ای نقض شده است.

در این اعلامیه آمده است که وضعیت آزادی رسانه‌ها و خبرنگاران در سال ۱۴۰۲ در افغانستان رو به وخامت است و در۱۲ ماه گذشته فشار بر رسانه‌ها و خبرنگاران و تهدید آن‌ها با شدت بیشتری نسبت به سال گذشته ادامه پیدا کرده است.

مرکز خبرنگاران افغانستان در این اعلامیه گفته است در ۱۲ ماه گذشته دست‌کم ۱۳۹ رویداد نقض حقوق رسانه‌ها و خبرنگاران را ثبت کرده است که شامل ۸۰ مورد تهدید و ۵۹ مورد بازداشت خبرنگاران می‌باشد.

این مرکز گفته است که در سال جاری مدیر مسوول دو رادیوی محلی به اتهام‌های جنایی و «همکاری با رسانه‌های بیرونی و جاسوسی» هر کدام به یک سال زندان از سوی گروه طالبان محکوم شدند و در حال حاضر دوران محکومیت‌شان را سپری می‌کنند.

براساس گزارش مرکز خبرنگاران افغانستان، اداره‌ی استخبارات‌ و وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان به شکل مستقیم و غیرمستقیم و از طریق بازداشت، تهدید و ارعاب خبرنگاران، در سرکوب رسانه‌ها و آزادی بیان در سال جاری دست داشته‌اند.

در این گزارش آمده است که افزون بر این، در سال جاری محدودیت‌ها بر رسانه‌ها و خبرنگاران در شماری از ولایت‌های جنوبی و جنوب‌شرقی رو به افزایش بود و «برخی از مقام‌های محلی طالبان اقدامات علنی و بی‌سابقه‌ای در سرکوب رسانه‌ها روی دست گرفتند».

در گزارش مرکز خبرنگاران افغانستان آمده است که با وجود تلاش وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان برای رسیدگی به تخطی‌های رسانه‌ای از طریق کمیسیون اختصاصی آن، این کمیسیون به‌دلیل اعمال قدرت و فشار نمایندگان استخبارات و امر به معروف این گروه، موفقیت ملموسی در بهبود وضعیت نداشته است و حتا در مواردی عامل و باعث نقض حقوق خبرنگاران و رسانه‌ها شده است

از سوی هم، ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان به مناسبت روز ملی خبرنگاران در صفحه‌ای ایکس خود نگاشته است که خبرنگاران نمایندگان وصل میان ملت و نظام اند و از خبرنگاران خواست تا در چهارچوب ارزش‌های اسلامی و منافع ملی کشور فعالیت کنند.

آقای مجاهد افزوده است که از خبرنگاران انتظار دارد تا با درنظر داشت اصول رسانه‌ای بیشتر از قبل کوشا و پرتلاش باشند و این گروه همواره حمایت‌گر رسانه‌ها و خبرنگاران در کشور است.

این در حالی‌ است که در بیش‌از دو سال گذشته خبرنگاران همواره از عدم دسترسی به اطلاعات شکایت داشته و می‌گویند که گروه طالبان باید در این زمینه همکار خبرنگاران باشد.