همزمان با فراسیدن روز جهانی آزادی مطبوعات، شماری از خبرنگاران می‌گویند که بعداز حاکمیت دوباره طالبان در افغانستان، نه تنها تاهنوز مشکلات و چالش‌های آنان کاهش نیافته بلکه هر روز خبرنگاران از سوی طالبان سرکوب می‌شوند.
منیر آرین (مستعار)، یکی از خبرنگاران در کابل در گفتگو با خبرنگار روزنه صلح گفته است که عدم دسترسی به اطلاعات، سانسور موضوعات، تهدید از سوی نیروهای استخبارات گروه طالبان از جمله مشکلاتی اند که خبرنگاران به آنها مواجه هستند.
آقای آرین می‌گوید: «نگرانی اصلی در زمان نوشتن گزارش این است که مقام‌ها و استخبارات طالبان چگونه به نشر آن واکنش نشان خواهند داد و چه اقداماتی علیه آنها انجام خواهد شد.»
او تاکید کرد که نه تنها می‌ترسد؛ بلکه همه خبرنگاران در افغانستان با نگرانی‌های مشابهی روبه‌رو هستند و هر روز محدودیت‌های زیادی بالای رسانه‌ها و خبرنگاران از سوی این گروه وضع می‌شود.
آقای آرین افزود که نهادهای حمایت کننده ملی و بین‌المللی رسانه‌ها و خبرنگاران باید برای رفع چالش‌های به وجود آمده تلاش جدی نمایند تا دیگر خبرنگاران از سوی گروه طالبان سرکوب نشوند.
نگین یوسفی ( مستعار)، یکی دیگر از خبرنگاران در کابل در این گفتگو می‌گوید که شرایط کار برای زنان در رسانه‌ها بسیار چالش برانگیز شده است و حق دسترسی به اطلاعات برای خبرنگاران زن نسبت به مردان خیلی محدود بوده و در بسیاری از نشست‌های خبری با آنان برخورد دوگانه صورت می‌گیرد.
خانم یوسفی تاکید کرد که تمامی آزادی آنان از سوی گروه طالبان سلب شده و اگر رسانه‌ها و خبرنگاران به خصوص خبرنگاران زن از سوی حکومت طالبان و نهادهای حامی خبرنگاران حمایت نشود، آینده اطلاع رسانی در کشور نگران کننده خواهد بود.
او از نهادهای حامی رسانه‌ها و حکومت طالبان خواست که به مشکلات رسانه‌ها در افغانستان توجه جدی نمایند تا اطلاع رسانی در افغانستان متوقف نشود.
از سوی هم، بخش زنان سازمان ملل متحد در روز جهانی آزادی مطبوعات گفته است که ۸۰ درصد از زنان خبرنگار در افغانستان به دلیل محدودیت‌ها، آزار و اذیت، ارعاب، مجبور شده‌اند از کار دست بکشند.
این سازمان نگاشته است: «در روز جهانی آزادی مطبوعات و هر روز، ما به حمایت از طرح‌های رسانهای و زنان روزنامه‌نگار که برای پیشبرد حقوق زنان و برابری جنسیتی تلاش می‌کنند، ادامه می‌دهیم.»
دفتر هیات معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان ( یوناما) در روز جهانی آزادی مطبوعات بر حمایت و امنیت خبرنگاران افغان تاکید کرده و گفته است که این خبرنگاران باوجود خطرات زیاد، نهایت تلاش خود را برای اطلاع‌رسانی دقیق به مردم افغانستان انجام می‌دهند.
رزا اوتنبایوا، نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در افغانستان در صفحه ایکس خود به مناسبت روز جهانی آزادی مطبوعات از خبرنگاران افغانستان قدردانی کرده و گفته است که این خبرنگاران باوجود خطرات زیاد، نهایت تلاش خود را برای اطلاع‌رسانی دقیق به مردم کشور انجام می‌دهند.
از سوی هم، سفارت امریکا برای افغانستان در روز جهانی آزادی مطبوعات از افزایش آزار و اذیت خبرنگاران در افغانستان ابراز نگرانی کرده و گفته است که است که محیط رسانهای برای خبرنگاران در افغانستان دشوار شده و دسترسی به اطلاعات درباره فعالیت‌های حکومتی از سوی گروه طالبان محدود شده است.
این سفارت تاکید کرده است که که شمار خبرنگاران زن و نمایندگی زنان در رسانه‌های افغانستان کاهش یافته و این امر مایوس کننده است.
با این حال، مرکز خبرنگاران افغانستان به مناسبت این روز گفته است: یافته‌های این مرکز نشان می‌دهند که در ۱۲ ماه گذشته، ۱۳۶ رویداد نقض آزادی رسانه‌ها و خبرنگاران در افغانستان ثبت شده‌اند.
به گفته‌ای این مرکز از ماه می سال ۲۰۲۳ تا کنون، رسانه‌ها و خبرنگاران در افغانستان از لحاظ سطح آزادی و برخورداری از حقوق بنیادی و قانونی‌شان با محدودیت‌های بیش‌تری نسبت به دوره زمانی پیش از آن مواجه بوده‌اند و حقوق‌شان به‌طور گسترده‌تری نقض شده است.
یافته‌های این مرکز نشان می‌دهد که بربنیاد این گزارش، طالبان پس از تسلط دوباره‌شان بر افغانستان دست‌کم ۱۷ دستورالعمل برخلاف قانون رسانه‌ها در کشور وضع کرده‌اند.
مرکز خبرنگاران افغانستان گفته است که این مرکز در یک سال گذشته ۱۳۶ رویداد نقض آزادی رسانه‌ها و خبرنگاران را ثبت کرده است که شامل ۷۳ مورد تهدید و ۶۴ مورد بازداشت خبرنگاران از سوی طالبان می‌شود.
به گفته‌ای این نهاد، اکنون در کنار اداره استخبارات طالبان، اداره امر به معروف و نهی از منکر این گروه نیز خبرنگاران را احضار، بازجویی و بازداشت می‌کند.
در اعلامیه‌ای این مرکز آمده است که در حال حاضر افزون بر رهبر و مقام‌های ارشد طالبان، مقام‌های قدرتمند این گروه نیز بر رسانه‌ها محدودیت وضع می‌کنند.
این مرکز از گروه طالبان خواسته است تا به آزادی رسانه‌ها احترام بگذارند و اجازه دهند که رسانه‌ها و خبرنگاران بربنیاد قانون دسترسی به اطلاعات و قانون رسانه‌های همگانی فعالیت کنند.
این درحالی است که از سوی هم، سازمان گزارش‌گران بدون مرز به مناسبت روز جهانی آزادی مطبوعات گفته است که افغانستان پس از سوریه و اریتیریا در میان بدترین کشورها برای خبرنگاران و آزادی مطبوعات قرار دارد.
براساس فهرست آزادی مطبوعات که به مناسبت از روز جهانی آزادی مطبوعات از سوی گزارش‌گران بدون مرز تهیه شده است، افغانستان با کسب ۱۹.۰۹ امتیاز در ردیف ۱۷۸ جهان قرار گرفته است.
اما؛ مقام‌های گروه طالبان در دوونیم سال گذشته همواره از حمایت رسانه‌های آزاد افغانستان سخن گفته و تاکید کرده است که در دوونیم سال گذشته زمینه بهتر فعالیت رسانه‌ها در کشور مساعد شده و حکومت سرپرست حمایتگر رسانه‌های آزاد در کشور می‌باشد.
