شماری از خبرنگاران و نهادهای حامی خبرنگاران میگویند که قانون جدید گروه طالبان محدودیتهای رسانهای را بیشتر میکند.
مرکز خبرنگاران افغانستان امروز دوشنبه، ۵ سنبله، در واکنش به قانون جدید گروه طالبان گفته است که محدودیتهای شدید اعمالشده توسط این گروه بر رسانهها، این محدودیتها ادامه روند سرکوب رسانههای آزاد در افغانستان است.
این مرکز تاکید کرده است که این محدودیتها برخلاف قانون رسانههای همگانی کشور است و با آن در تضاد قرار دارد.
به گفتهی این مرکز، گروه طالبان قانون رسانههای همگانی کشور را پذیرفتهاند؛ اما تنها بخشی از آن را به «شکل گزینشی» به کار میگیرند.
در خبرنامهای این مرکز آمده است: «در این قانون محدودیتهایی نیز بهصورت آشکار و مبهم در نظر گرفته شده است که میتواند کار رسانهها و خبرنگاران و بهطور خاص خبرنگاران زن را تحت تأثیر قرار دهد.»
در مادهی هفدهم قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان آمده است که یک محتسب باید مسوولان رسانهها را به نشر مطالبی که مخالف مذهب و شریعت نباشد، توهین و تحقیر مسلمان در آن نباشد و عکسهای ذیروح (جانداران) در آن نباشد، مکلف کند.
مرکز خبرنگاران افغانستان گفته است که این موضوع مبهم است و ممکن است برداشت مختلف از آن صورت بگیرد و باعث سرکوب رسانهها و خبرنگاران آزاد شود.
این مرکز بند دیگری از این مادهی قانون طالبان را که در آن نشر مطالب دارای عکس جانداران منع شده، تازه ترین دستورالعمل آشکار طالبان در مورد رسانهها دانسته است.
مرکز خبرنگاران افغانستان افزوده است: «پیش از این، در جریان سه سال گذشتهی طالبان، دستکم ۱۷ دستورالعمل در ارتباط با خبرنگاران و رسانهها صادر شده بود که آزادی رسانهها و خبرنگاران، بهویژه زنان را خیلی محدود کرده است.»
این مرکز به موارد دیگری همانند منع سوءاستفاده از ضبط صوت، رادیو، بیرون نشدن صدای زنان از خانه و استفاده از نیکتایی نیز اشاره کرده و گفته است محتوای این موارد نیز مبهم است؛ اما برای آنها مجازات تعیین شده است.
مرکز خبرنگاران افغانستان گفته است که در مورد محدودیتهای آشکار و مبهم مطرح شده در قانون امر به معروف و نهی از منکر بر کار رسانهها و خبرنگاران در کشور بهطور جدی ابراز نگرانی میکند.
مرکز خبرنگاران افغانستان نسبت به تشدید محدودیتها بر رسانهها و پیآمدهایی منفی آن بر جامعه هشدار داده و از طالبان خواسته که در برخورد با رسانهها تجدید نظر کنند و اجازه بدهند خبرنگاران و رسانهها در افغانستان از حقوق بنیادی خود مطابق با قانون رسانهها برخوردار شوند.
از سوی هم، رهبر گروه طالبان در فرمان تازهاش دستور داده است که پس از این به استثنای سخنگویان مرکزی و وزارتهای این گروه هیچ کسی نمیتواند از آدرس طالبان اظهار نظر کند.
خبرگزاری باختر زیر اداره طالبان به نقل از این فرمان گزارش داده است که سخنگویان مرکزی و ادارات این گروه در مورد مسایل سیاسی تنها بیانیههای تأییدشده از سوی رهبر این گروه را نشر کنند.
براساس گزارش، سخنگویان مرکزی طالبان از نشر مواردی که از سوی رهبر این گروه تأیید نشده باشد، خودداری کنند.
همچنان در این فرمان فعالیت سخنگویان وزارتهای طالبان تنها به ادارات مربوطه شان محدود شده است.
طبق این فرمان، آنان اطلاعات را پس از تأیید وزیر یا رییس اداره مربوطه این گروه همهگانی کنند.
در همین رابطه، شماری از خبرنگاران در گفتگو با خبرنگار روزنه صلح میگویند که این دستور عملهای گروه طالبان، روند اطلاع رسانی را در افغانستان کندتر میکند.
افغان گل احمدزی، یکی از خبرنگاران در کابل در این گفتگو میگوید که در هنگام تهیه گزارش با مشکلات زیادی مواجه است و نهادهای حکومتی اطلاعات را در اسرع وقت در اختیار شان قرار نمیدهند.
خانم احمدزی افزود که با توشیح شدن قانون جدید گروه طالبان، برای خبرنگاران زن مشکلات زیادی مواجه میشود و امکان حذف زنان از رسانهها وجود دارد.
شکیبا نظری، یکی دیگر از خبرنگاران در کابل میگوید که در حال حاضر خبرنگاران بهویژه خبرنگاران زن با مشکلات زیادی از جمله عدم دسترسی به اطلاعات مواجه است.
خانم نظری تاکید کرد که با عملی شدن قانون جدید گروه طالبان بر رسانهها، محدودیتهای رسانهای را بیشتر میکند.
این خبرنگاران با هشدار درباره پیامدهای منفی این محدودیتها بر رسانهها، تأکید کردند که طالبان باید در سیاستهای خود نسبت به رسانهها تجدیدنظر کنند.
با این حال، شماری از نهادهای بینالمللی، سفارتخانهها، چهرههای سیاسی، فرهنگی و فعالان حقوق بشر این قانون طالبان را نکوهش کرده و گفتند که این قانون توهین به کرامت انسانی شهروندان افغانستان است.
این در حالی است که قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان در ۱ مقدمه، ۴ فصل و ۳۵ ماده از سوی هبتالله آخوندزاده توشیح شده است. این قانون بدن، صورت و صدای زنان را «عورت» خوانده و تاکید کرده که حتا خواندن نعتها و قرائت از سوی زنان مجاز نیست و نباید صدای آنان در هیچ جایی شنیده شود. طبق این قانون، دیدن عکس و فلم زنده جان در تلیفون، کامپیوتر و در هر وسیله دیگر ممنوع است. براساس این قانون طالبان، مردان مکلفند یک قبضه ریش بگذارند و از بستن نکتایی و اصلاح موی به سبک غربی پرهیز کنند.
در قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان گفته شده که انتقال زنان بدون محرم توسط رانندهها منع است. در این قانون، تمام بازیها و سرگرمیها به شمول تشلهبازی و چهارمغزبازی ممنوع و حرام خوانده شده است. براساس این قانون، تمام تاجران، کسبهکاران و دهقانان در کنار پرداخت مالیات مجبور به پرداخت زکات و عشر به این گروه شدهاند. استفاده از مجسمههای اشیای جاندار در تبلیغات ممنوع شده و به محتسبان این گروه صلاحیت داده شده تا افراد را از ۱ ساعت تا ۳ روز زندانی کنند.
