همزمان با روز جهانی پایان دادن به معافیت از مجازات در جرایم علیه خبرنگاران، مرکز خبرنگاران افغانستان میگوید که در بیش از ۹۰ درصد قتلهای خبرنگاران عدالت تأمین نشده است
روزنه صلح: مرکز خبرنگاران افغانستان، امروز (دوشنبه، ۱۲ میزان) در گزارشی به مناسبت روز جهانی پایان دادن به معافیت از مجازات در جرایم علیه خبرنگاران گفته است که در دو دههی اخیر، دستکم ۱۳۰ خبرنگار و کارمند رسانه، از جمله ۲۰ زن، در نتیجهی رویدادهای جنگی، حملات هدفمند و جرایم سازمانیافته در افغانستان جان باختهاند.
این مرکز گفته است که فرهنگ ریشهدار معافیت از مجازات در کشور سبب شده است که در بیش از ۹۰ درصد این موارد، عدالت تأمین نشود و عاملان قتل خبرنگاران بدون پاسخگویی باقی بمانند.
در گزارش مرکز خبرنگاران آمده است که تنها در چهار سال گذشتهی حاکمیت طالبان (از ۱۵ اگست ۲۰۲۱ تا ۱۵ اگست ۲۰۲۵)، حداقل ۶۴۰ رویداد نقض حقوق خبرنگاران و کارمندان رسانه از جمله پنج مورد قتل – به شمول دو کارمند رادیو و تلویزیون ملی که در رویداد منسوب به حمله نظامیان پاکستانی جان باختند – و بیش از ۲۶۵ مورد بازداشت خودسرانه ثبت شده است.
این نهاد هشدار داده است که با وجود کاهش حملات فزیکی در مقایسه با سالهای جنگ، فشار، سانسور و تهدید علیه خبرنگاران در داخل کشور بهگونهی بیسابقه افزایش یافته است.
مرکز گفتا است که در کنار این جرایم، کمپینهای سازمانیافتهی ادارهی حاکم برای بدنامسازی خبرنگاران افغانستان در بیرون از کشور و نشر اطلاعات نادرست علیه آنان در شبکههای اجتماعی، فضای کاری خبرنگاران را بیش از پیش ناامن کرده است.
به گفتهی مرکز خبرنگاران، شرکتهای بزرگ فناوری نیز با سکوت خود در برابر این حملات، عملاً به ابزار ارعاب و سانسور بدل شدهاند.
در همین حال، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، با نشر پیامی به مناسبت این روز، گفته است که خبرنگاران در سراسر جهان در مسیر جستوجوی حقیقت با تهدیدهای فزاینده روبهرو هستند و بسیاری از آنان حتی جان خود را از دست میدهند.
او گرچند به وضعیت خبرنگاران افغانستان اشارهای نکرده؛ اما تأکید کرده است: «وقتی خبرنگاران ساکت میشوند، ما همه صدای خود را از دست میدهیم.»
گوترش با ابراز نگرانی از افزایش قتل خبرنگاران در مناطق جنگی، غزه را مرگبارترین مکان برای روزنامهنگاران عنوان کرده و خواستار انجام تحقیقات مستقل و بیطرفانه در مورد قتل خبرنگاران شده است.
او یادآور شده که «در جهان، تقریباً از هر ده مورد قتل روزنامهنگاران، نُه مورد آن حلنشده باقی مانده است» و این معافیت از مجازات، نهتنها بیعدالتی در برابر قربانیان است، بلکه تهدیدی برای آزادی مطبوعات و دموکراسی محسوب میشود.
در پایان، مرکز خبرنگاران افغانستان از طالبان خواسته است تا ضمن احترام به حقوق بنیادی خبرنگاران و رسانهها، عدالت را در قبال قربانیان جرایم علیه خبرنگاران تأمین کنند و دستوراتی را که آزادی رسانهها را محدود کرده است لغو کنند.
این مرکز هشدار داده است که تداوم فضای رعب و سرکوب علیه رسانهها، نهتنها جان خبرنگاران را در خطر انداخته، بلکه جامعه را از آگاهی، شفافیت و توسعه بازمیدارد.
گفتنی است که افغانستان در فهرست خطرناکترین کشورها برای فعالیت رسانهای قرار دارد و دهها رسانه در نتیجهی فشار، سانسور و محدودیتهای گسترده تعطیل شدهاند؛ در حالی که خبرنگاران با تهدید، بازداشت، شکنجه و مهاجرت اجباری مواجهاند؛ وضعیتی که آیندهی آزادی بیان و اطلاعرسانی آزاد را بیش از هر زمان دیگری در ابهام فرو برده است.
